İnsan omurgası boyun bölgesinden başlayarak kalçaya kadar uzanan 31 adet omurdan oluşur. Bunların 7’si boyun, 12’si sırt, 5’i bel ve geri kalanlar leğen kemiği ile birleşik olan sakrum ve koksikstir. Omurganın içerisinde bulunan kanaldan omurilik geçer. Omurilik her iki omur arasından iki taraflı olarak sinir kökleri ile dallanarak vücudun motor ve duyusal sinyallerinin taşınmasını sağlar.
Omurga ve omurilik tümörleri sık görülen hastalıklardır. Omurga tümörleri kemiklerde oluşan birincil omurga kaynaklı veya metastaz yani başka bir tümörün yayılımı şeklinde olabilir. Omurga kaynaklı tümörler kendi içinde iyi huylu ve kötü huylu olarak ikiye ayrılır. Metastazların tümü kötü huylu karakterdedir.
Omurilik tümörleri ise omuriliği çevreleyen dura adı verilen zar içerisinde oluşur. Bu tümörlerin bir bölümü dura ile omurilik arasında bir bölümü de doğrudan omuriliğin içinde meydana gelir. Omurilik tümörlerinin büyük bölümü iyi huylu tümörlerdir. Ancak bulundukları bölge 1-1.5 cm lik dar bir alanda ve doğrudan omuriliğe baskı yaparak bulgu verdikleri için sonuçları ağrı olmaktadır.
Omurga Tümörleri
Birincil omurga tümörleri genellikle iyi huyludur. En sık hemanjiom, osteom, osteoblastom gibi tümörler görülür. Bu tümörlerde omurilik kanal daralması, sinir kök basısı gibi bulgular gelişmedikçe genellikle cerrahi tedavi uygulanmaz. Kötü huylu malin omurga tümörleri ise, omurga yapısını eriterek omurga stabilitesini bozarak ve sinirlere hızlı baskı yaparak bulgu verir. Metastazlar da aynı şekilde davranır. Bu tümörlerde cerrahi tedavi ile mümkün olan tümör kitlesi çıkarılarak sinirler rahatlatılır. Bazı olgularda ise stabiliteyi desteklemek için vidalar yerleştirilir. Akciğer, meme, bağırsak kanserleri omurgalara sık sık metastaz yapan tümörlerdir. Hatta bazı olgular öncelikle omurga metastazlarına bağlı gelişen ağrı veya güç kaybı ile bulgu verebilir.
Omurilik tümörleri en sık omurilik ile omurilik zarı arasında gelişir. Bu grupta schwannom (sinir kılıfı tümörü) ve menenjiomlar en sık görülen çoğunlukla iyi huylu karakter gösteren tümörlerdir. Bu tümörlerin cerrahi olarak tümüyle çıkarılması tedavi için yeterlidir. Epandimom, astrositom en sık görülen omurilik tümörleridir. Omurilik tümörlerinin cerrahi tedavisi daha riskli ve tümüyle çıkarılması daha zordur.
Omurga ve Omurilik Tümörleri Ne gibi yakınmalara neden olur?
Omurga ve omurilik tümörleri en sık bulundukları bölgeye göre ağrı, kuvvet kaybı ve kol veya bacakta uyuşma gibi bulgularla kendini gösterir. Hastalar özellikle yatmakla geçmeyen sırt veya bel ağrılarından bahseder. Bunun yanı sıra büyümüş tümörlerde idrar veya büyük abdest tutamama, cinsel fonksiyon bozuklukları görülebilir.
Omurga ve Omurilik Tümörlerinin Tedavisinde Güncel Yaklaşım Nedir?
Birincil omurga veya omurilik kaynaklı tümörlerde tümörün büyüklüğü, yerleşimi, oluşturduğu semptomlar tedaviyi belirleyen faktörlerdir. Öncelikle güvenli olarak çıkartılabilecek tümörlerde cerrahi tedavi seçkin yöntemdir.
Metastatik veya kötü huylu omurga veya omurilik tümörlerinde, hastanın nörolojik durumu, omurilik basısı durumu, omurga stabilitesi tedaviyi belirler. Bu hastalarda öncelikli yaklaşım cerrahi ile olabildiğince tümör yükünü azaltıp, gerekiyorsa vidalarla stabilize edip daha sonra radyoterapi veya kematerapi uygulamaktır.