SERVİKAL VE LOMBER YAPAY DİSK PROTEZİ
TANIMALAMA:
Omurganızdaki diskler, omurganızdaki omur adı verilen kemik blokları arasında konumlanan amortisör görevi gören yapılardır. Disk, Annulus Fibrosus adı verilen eğik liflerden oluşan bir dış duvardan ve Nucleus Pulposus adı verilen protein ve su içeren bir iç jelden yapılmıştır. Diskler esnektir, omurganın öne eğilmesine (fleksiyon), arkaya (uzatma), yana doğru (yan fleksiyon) dönmesine izin verir.
Yapay Disk, omurganın normal yük taşımasına ve hareketine izin vermek için hasarlı diskin yerini alan, omurgaya implante edilebilen bir cihazdır.
Yapay Disk ayrıca disk değiştirme, disk protezi veya artroplasti cihazı olarak da adlandırılır.
Total disk replasmanı ile disk dokusunun çoğu çıkarılır ve omurlar arasındaki disk boşluğuna yapay disk yerleştirilir.
Yapay Disklerde iki kobalt-krom metal plaka bulunur; biri değiştirilmekte olan diskin üstündeki omurlara, diğeri alttaki omurlara temas eder. İki plaka arasında, bilye ve yuva prensibinde harekete izin veren metal veya plastikten (polietilen adı verilen) bir merkezi çekirdek bulunur. Cihazlar, birbiri üzerinde kayan pürüzsüz kavisli yüzeyler sayesinde harekete izin verir.
Yapay diskler Avrupa'da 1980'lerin sonundan beri kullanılmaktadır ve ABD'de FDA tarafından onaylanmıştır. Servikal ve lomber yapay diskler Türkiye’de Avrupa ile birlikte kullanıma girmiştir. Sosyal sigortalar kurumuna bağlı hastanelerde belirli kurallara bağlanarak kullanımları sınırlandırılmıştır.
Servikal Yapay Disk Değişimi, ilaç, enjeksiyon, dinlenme ve fizyoterapi gibi ameliyatsız bakıma yanıt vermeyen omurilik veya sinir köklerini sıkıştıran hasarlı bir diskten kaynaklanan ağrıyı tedavi etmek için kullanılabilir.
Belirgin faset eklem hastalığı olmaksızın diskojenik ağrılı semptomatik disk dejenerasyonunda Lomber Yapay Disk Replasmanı kullanılır.
Yapay Disklerin geliştirilmesinden önce, tek cerrahi seçenek, bitişik omur gövdelerinin, hasarlı disk çıkarıldıktan sonra interbody kafesler ve kemik kullanılarak birbirine kaynaştırıldığı füzyondu.
Yapay Disk değişiminin amacı:
• Hareketi koruyarak, ameliyat sonrası fizyolojik yapının devamlılığına izin verir,
• Bitişik disk seviyelerindeki yüklemeyi ve baskıyı azaltır.
ENDİKASYONLAR:
Yapay Disk replasmanı genellikle 55 yaş altı hastalarda yapılır.
Belirli koşullar, bir hastanın yapay bir disk almasını engeller. Bunlar arasında belirgin disk alanı yüksekliği kaybı, ince kemikler (osteoporoz), bir omurun diğerine kayması (spondilolistez adı verilir), vertebra gövdesi kırığı, omurga tümörü veya enfeksiyonu, arkadaki küçük faset eklemlerde belirgin aşınma ve yıpranma artriti yer alır. Omurganızın veya yapay disk cihazındaki malzemelere alerjinizin olması. Ek olarak, boynunuzun veya karnınızın önüne (ön) yapılan önemli bir ameliyat, önceki radyoterapi veya morbid obezite, yapay disk cihazını boynunuza veya bel omurganıza yerleştirmeye erişimi engelleyebilir.
FÜZYONA KARŞI YAPAY DİSK DEĞİŞİMİNİN POTANSİYEL AVANTAJLARI:
Ağrılı diskin çıkarılmasından ve omurilik veya sinir kökü sıkışmasının giderilmesinden sonra Yapay Disk, ameliyat edilen seviyede harekete izin verir.
Hasarlı diskin üstündeki ve altındaki omurların birbirine kaynaştığı füzyonun aksine, Yapay Disk, ameliyat edilen seviyenin üstündeki ve altındaki disklerdeki aşınma ve yırtılma risklerini azaltabilir.
Yapay Disk, aktivitelere füzyon cerrahisinden daha hızlı dönüşe izin verebilir.
Hasta, ameliyat sonrası erken dönemde kademeli ilerlemeye ve normal harekete dönmesi için teşvik edilir.
YAPAY DİSK DEĞİŞİMİNİN BAŞARISI:
Servikal Yapay Disk Replasmanı, hastaların %80-90'ında kol ağrısını, uyuşmayı ve güçsüzlüğü iyileştirir. %10'unda semptomlarda değişiklik olmaz veya kısmen düzelme olur.
Lomber Yapay Disk Replasmanı, hastaların %70-80'inde bel ağrısını ve hastaların %80'inde alt ekstremite ağrısını iyileştirir. %10 - 20 arasında semptomlarda değişiklik olmaz veya kısmen düzelme olur.
YAPAY DİSK YERLEŞTİRİLMELENİN RİSKLERİ:
Servikal Yapay Disk Değişimi
Servikal yapay disk replasmanının toplam riski yaklaşık %2'dir.
Spesifik riskler enfeksiyon, kanama, ses kısıklığı (disfoni), yutma sorunları (disfaji), Horner sendromu (küçük göz bebeği ve göz kapağı düşüklüğü), sinir kökü hasarı (kollarda ağrı, uyuşma ve güçsüzlüğe neden olur), organ hasarıdır. omurilik, kol ve bacaklarda güçsüzlük (kuadriparezi) veya felce (kuadripleji), füzyon veya kafesin hareketinde yetersizliğe neden olur.
Herhangi bir cerrahi işlemle ilişkili genel riskler, kalp krizi, zatürre, bacaklarda kan pıhtıları (DVT), akciğerlere gidebilen (pulmoner emboli), felç, ilaç reaksiyonu, genel anestezi ve ölümdür.
Lomber Yapay Disk Değişimi
Lomber yapay disk replasmanının toplam riski %3 - 5'tir. Spesifik riskler, bağırsak yaralanması, üreter hasarı, büyük retroperitoneal iliak arterler veya damarlardan kanama, alt ekstremitelere emboli (kan pıhtıları) ve erkeklerde retrograd ejakülasyondur.
Herhangi bir cerrahi işlemle ilişkili genel riskler, kalp krizi, zatürre, bacaklarda kan pıhtıları (DVT), akciğerlere gidebilen (pulmoner emboli), felç, ilaç reaksiyonu, genel anestezi ve ölümdür.
CERRAHİ ÖNCESİ:
Dr Önen ve Ekibine herhangi bir tıbbi durum veya önceki ameliyatlar hakkında bilgi verin. Şeker hastalığı, kalp sorunları, yüksek tansiyon veya astım gibi tıbbi bir durumunuz varsa Dr Önen, ameliyat öncesi değerlendirme ve beyin cerrahisi sonrasında tıbbi bakım için uzman bir hekimin sizi görmesini sağlayabilir.
Dr Önen’i aldığınız ve/veya ilaçlara alerjiniz olduğu konusunda bilgilendirin. Hasta, ameliyattan 10 gün önce aşağıdakileri kullanmayı bırakmalıdır:
- Aspirin
- Plavix
- Isocover - Asasantin
Hasta ameliyattan 3-5 gün önce kan sulandırıcı ilaçları (Warfarin gibi) kullanmayı bırakmalıdır.
CERRAHİ SONRASI:
Ameliyat sonrası boyunluk veya bel desteği gerekmez. Mantıklı normal aktivite tavsiye edilir.
Ameliyattan sonraki ilk 4 hafta boyunca eğilme, burulma, ağır kaldırma ve omuz yüksekliğinin üzerindeki aktivitelerden kaçının.
Hastalar yemek için 20 - 30 dakika oturabilir.
Kısa mesafeler için yolcu olarak araba seyahatine izin verilir. Dr Önen tarafından yapılan değerlendirmeden sonra, araç kullanmaya operasyondan 4 hafta sonra devam edilebilir.
Günde 4 eşit küçük yürüyüş yapın ve hastanedeyken fizyoterapist tarafından size sağlanan bir ev egzersiz programı yapın.
Dr önen tarafından ameliyat sonrası 4 haftalık incelemenizden sonra ayaktan fizyoterapiye devam edilebilir.